Chữa ho có đờm khò khè với thanh uyển

Thanh uyển thuộc họ Cúc, còn có tên gọi khác là tử uyển, dã ngưu bàng… Theo y học cổ truyền, thanh uyển vị đắng, ngọt, tính ôn không vào kinh phế. Tác dụng ôn phế tiêu đờm, nhuận phế hạ khí, cầm ho. Trị ho, suyễn, tiểu tiện đỏ, lao phổi, viêm phế quản, ho ra máu.

Là một cây thảo, sống lâu năm, cao 1 - 1,2m. Thân mọc thẳng, phân cành nhiều có lông thưa, cuống lá dài có rìa bên; lá phía trên mọc so le, nhỏ và hẹp hơn gần như không cuống. Hoa tự hình đầu xung quanh màu tía, tím nhạt, hoa ống ở giữa màu vàng. Quả bé có lông ngắn màu trắng. Cây mọc tự nhiên ở Cao Bằng, Lạng Sơn. Bộ phận dùng làm thuốc của thanh uyển là rễ, thu hái quanh năm. Liều dùng hàng ngày 6 - 12g dưới dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán.

Thanh uyển vị ngọt đắng có tác dụng trị ho, tiểu tiện đỏ...

Một số bài thuốc chữa bệnh từ thanh uyển

Chữa ho có đờm khò khè: Thanh uyển 12g, bách bộ 12g, cát cánh 8g, mạch môn 8g, kinh giới 8g, trần bì 6g, cam thảo dây 6g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày. Dùng 3 - 5 ngày.

Chữa viêm phế quản cấp tính: Thanh uyển 12g, hạnh nhân 12g, cát cánh 8g, cam thảo 4g, tiền hồ 12g. Nếu đờm nhiều, rêu lưỡi trắng, thêm bán hạ 12g, trần bì 8g. Nếu có hen suyễn thì bỏ cát cánh, thêm ma hoàng 6g. Sắc uống ấm trong ngày chia 2 lần sau bữa ăn 1giờ rưỡi.

Chữa ho lâu ngày, viêm phế quản mạn tính: Thanh uyển 10g, khoản đông hoa 10g, thổ bốn mẫu 10g, hạnh nhân 10g, cát cánh 10g, cam thảo 3g. Sắc uống ngày 1 thang. 10 ngày là một liệu trình.

Chữa ho gà ở giai đoạn hồi phục: Thanh uyển 8g, bách bộ 8g, rễ quả lâu 16g, sa sâm 12g, mạch môn 12g. Sắc uống trong ngày.

Hỗ trợ điều trị hen phế quản: Thanh uyển 12g, tế tân 12g, khoản đông hoa 12g, đại táo 12g, ma hoàng 10g, ngũ vị tử 10g, bán hạ chế 8g, xạ can 6g, gừng sống 4g. Sắc uống trong ngày.

Chữa suy nhược cơ thể do phế hư: Thanh uyển 12g, ngũ vị tử, tang bạch bì, thục địa, đảng sâm, hoàng kỳ mỗi vị 10g. Sắc uống trong ngày.

Chữa sởi thời kì hồi phục: Sa sâm 10g, mạch đông 10g, thạch hộc 10g, ngọc trúc 10g, đậu ván 10g, thiên hoa phấn 10g, bách bộ 10g, thanh uyển 10g, thần khúc 10g. Các vị thuốc sắc 2 lần, lấy 2 nước trộn lại, dùng uống thay trà. Ngày 1 thang, chia uống sáng và chiều.

Bác sĩ Đức Quang

Read More

Xơ mướp chữa tắc tia sữa

Xơ mướp được lấy từ quả mướp chín thật già đã khô quắt, có vỏ ngoài nhăn nheo, màu vàng óng, cầm thấy nhẹ tay, đem ngâm vào nước nhiều lần cho tróc dần lớp vỏ ngoài và rữa nát hết lớp thịt còn sót lại ở trong, rửa sạch, rũ hết hạt, phơi khô.

Xơ mướp được dùng trong y học cổ truyền với tên thuốc là ty qua lạc, có vị ngọt dịu, tính bình, có tác dụng cầm máu, thông kinh lạc, chống co thắt, thúc sởi, lợi tiểu. Dược liệu được dùng trong những trường hợp sau:

Chữa trĩ ra máu, rong kinh, băng huyết, kiết lỵ ra máu: xơ mướp đốt tồn tính, tán bột, uống mỗi ngày 4 - 8g chia làm 2 lần chiêu với nước ấm.

Chữa tắc tia sữa: xơ mướp 1 cái, gai bồ kết 10 cái, hành tươi hoặc phơi khô 1 củ. Tất cả băm nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày. Dùng 2 - 3 ngày. Kết hợp xoa nắn vú cho thông tia sữa.

Chữa hen: xơ mướp 20g băm nhỏ, sao; hạt đay quả dài 12g, giã giập, sao. Trộn đều, sắc uống lúc nóng. Ngày 2 lần. Dùng 2 - 3 ngày.

Chữa bế kinh: xơ mướp đốt tồn tính, tán nhỏ, trộn với tiết chim bồ câu trắng làm thành bánh rồi phơi khô, tán nhỏ. Mỗi lần uống 8g với rượu vào lúc đói (Nam dược thần hiệu).

Chữa sởi (làm sởi mọc nhanh và mọc đều, hạn chế các biến chứng): xơ mướp 20g, kinh giới 12g, bạch chỉ 12g, kim ngân 12g, cỏ mần trầu 8g, cam thảo nam 4g. Tất cả thái nhỏ, sao vàng, sắc uống làm 2 lần trong ngày.

DS. Đỗ Huy Bích

Read More

Kinh nghiệm trị chứng sa trực tràng

Chứng sa trực tràng Đông y gọi là “chứng thoát giang”. Nguyên nhân chủ yếu là do tỳ dương hư, làm trung khí hạ hãm, nguyên khí bị suy tổn, sự thăng giáng của dương khí thất thường mà sinh bệnh. Đối với người cao tuổi, nguyên khí bị suy tổn, đại tiện táo bón, khi đi đại tiện bị rặn nhiều, làm đại tràng sa xuống không co lên được. Đối với phụ nữ do khi sinh nở rặn quá nhiều hoặc sinh nhiều lần cũng là nguyên nhân thường thấy. Đối với trẻ em do khí tiên thiên bất túc, sau khi sinh nuôi dưỡng kém, ăn uống thất thường, làm tỳ vị tổn thương, chính khí bị suy kém hoặc mắc chứng kiết lỵ, tiêu chảy, khi đi đại tiện rặn nhiều mà mắc chứng thoát giang.

Sau đây chúng tôi xin giới thiệu bài thuốc kinh nghiệm điều trị chứng sa trực tràng để đồng nghiệp và bạn đọc tham khảo:

Bài thuốc “Bổ trung ích khí” nhưng với liều lượng khác gồm: hoàng kỳ 40g, (nguyên bản bài thuốc hoàng kỳ 12g) cam thảo (chích) 4g, nhân sâm 16g (nguyên bản nhân sâm 6g), đương qui 12g, trần bì 8g, thăng ma 40g (nguyên bản bài thuốc thăng ma 4g), sài hồ 12g (nguyên bản sài hồ 8g), bạch truật 16g (nguyên bản bạch truật 12g) nếu thay nhân sâm bằng đảng sâm cho liều gấp hai lần.

Để điều trị chứng sa trực tràng khi dùng bài “bổ trung ích khí” liều cao và tùy theo từng thể bệnh mà gia giảm trong bài thuốc có hai vị hoàng kỳ và thăng ma. Ví như khi xem mạch thấy dương khí quá hư suy, bệnh nặng, sức khỏe của bệnh nhân không được tốt, nên hoàng kỳ và thăng ma đều dùng liều cao 70g, bạch truật dùng 16g gia thêm ích trí nhân 12g, ngũ vị tử 12g, ô mai 5 quả để tăng thêm tác dụng thu liễm làm cho trực tràng co lên nhanh.

TTND. BS. Nguyễn Xuân Hướng

Read More

Dược thiện trị tàn nhang

Tàn nhang là một bệnh da liễu thuộc vùng mặt, hay gặp ở phụ nữ thời kỳ mang thai hoặc tiền mãn kinh và nam giới giai đoạn trung lão niên. Ngoài ra còn gặp ở những người bị bệnh gan mật và một số bệnh mạn tính khác. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây nên tàn nhang thường do tình chí bất toại, can khí uất kết, thận khí bất sung hoặc xung nhâm thất điều gây nên. Phương pháp trị liệu bằng ăn uống của Đông y cho rằng, những người bị tàn nhang cần trọng dụng những thực phẩm có công dụng thanh nhiệt lợi thấp và kiêng kỵ những đồ ăn thức uống có tính cay nóng. Dưới đây, xin giới thiệu một số món ăn - bài thuốc có công dụng phòng chống tàn nhang để bạn đọc tham khảo.

Bài 1: đan bì 10g, chi tử 10g, gạo tẻ 30g. Cách chế: đan bì và chi tử rửa sạch, sắc kỹ, lấy nước bỏ bã rồi cho gạo vào nấu thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày, dùng liên tục trong 10 ngày là một liệu trình. Công dụng: sơ can thanh nhiệt, hoạt huyết lợi thấp, làm cho vết tàn nhang tiêu thoái hoặc nhạt đi.

Bài 2: bạch linh 15g, hoài sơn 15g, đậu xanh 20g, gạo tẻ 60g. Cách chế: bạch linh và hoài sơn sấy khô, tán thành bột mịn; đậu xanh và gạo tẻ đem ninh thành cháo rồi cho bột bạch linh và hoài sơn vào, đun sôi một lát là được, chế thêm một chút đường trắng, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: sơ can thanh nhiệt, dưỡng tâm an thần, thường dùng cho những người bị tàn nhang do suy nhược thần kinh, ăn kém, mất ngủ thường xuyên.

Bài 3: sinh địa 15g, huyền sâm 10g, chi tử 10g, liên nhục 30g. Cách chế: sinh địa và huyền sâm rửa sạch sắc kỹ, lấy nước bỏ bã rồi cho chi tử và liên nhục vào ninh nhừ, chế thêm một chút đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: tư âm thanh nhiệt, ích can bổ thận, thường dùng cho những người bị tàn nhang thuộc thể âm hư biểu hiện bằng các chứng trạng như người gầy, hay hoa mắt chóng mặt, miệng khô họng khát, có cảm giác bốc hỏa hoặc sốt nóng về chiều, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, không hoặc ít rêu...

Bài 4: dưa chuột tươi 100g, hoài sơn tươi (củ mài) 100g. Cách chế: dưa chuột rửa sạch gọt vỏ, bỏ ruột thái miếng; hoài sơn rửa sạch gọt vỏ, thái miếng; hai thứ cho vào nồi hầm nhừ, chế thêm một chút đường, dùng làm đồ điểm tâm hàng ngày. Công dụng: thanh nhiệt dưỡng âm, kiện tỳ bổ thận, trừ ban.

Bài 5: đậu đen 60g, ích mẫu thảo 30g. Cách chế: hai thứ cho vào nồi, đổ 3 bát nước, sắc còn 1 bát, bỏ bã, chế thêm một chút đường đỏ và 1 - 2 thìa rượu gạo, chia uống vài lần trong ngày. Công dụng: dưỡng âm, hoạt huyết, bổ huyết, điều kinh, trừ ban.

Cần chú ý ăn nhiều hoa quả tươi như lê tươi, táo, quýt, na, nho, chanh, cam, chuối chín... và các loại rau xanh. Kiêng ăn các thức ăn có tính kích thích như hành tỏi, gừng, quế, hồi, hạt tiêu, ớt... và các thức ăn chiên xào, quay nướng như gà quay, vịt quay, thịt hun khói, thịt nướng... Đặc biệt, cần kiêng tuyệt đối rượu và thuốc lá.

ThS. Hoàng Khánh Toàn

Read More

Bài thuốc trị mụn nhọt mùa hè

Mụn là bệnh do nang lông - tuyến bã ở da hoạt động thái quá làm tiết nhiều bã nhờn trong khi miệng nang lông lại bị bít kín do tăng sừng hóa, chất bã nhờn bị ứ đọng lại ở lỗ chân lông tạo thành nhân mụn. Khi nhân mụn hình thành, thường có sự phát triển, tăng sinh một loại vi khuẩn ở lỗ chân lông gây nên tình trạng viêm đỏ của mụn mủ.

Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây ra mụn nhọt là do hỏa độc gây ra, một số trường hợp hay tái phát do tình trạng nhiễm trùng mà y học cổ truyền gọi là nhiệt huyết.

Tùy từng thể bệnh mà dùng bài thuốc điều trị như sau:

Giai đoạn viêm nhiễm (khởi phát)

Biểu hiện: Mụn nhỏ hình thành, ngứa, nóng, muốn gãi, giai đoạn này dùng phương pháp thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm.

Bài thuốc: kinh giới 8g, kim ngân hoa 20g, kê đầu ngựa 16g, thổ phục linh 12g, đỗ đen sao 40g, cam thảo dây 8g, vòi voi 12g, cỏ xước 12g, cho 750ml nước vào sắc kỹ còn 250ml chia uống 3 lần trong ngày.

Theo y học cổ truyền, mụn nhọt là do hoả độc gây ra.

Giai đoạn hóa mủ

Biểu hiện: Mụn sưng tấy thành nhọt bọc có mủ, nóng, đỏ, sốt. Dùng phương pháp thác độc bài nùng (đưa độc ra ngoài, trừ mủ).

Kim ngân hoa

Bài thuốc: kim ngân hoa 20g, liên kiều 12g, hoàng cầm 12g, gai bồ kết (tạo giác) 12g, bồ công anh 16g, trần bì 6g, bối mẫu 8g, cam thảo 4g. Cho 750ml nước sắc kỹ còn 250ml chia uống 3 lần trong ngày.

Giai đoạn vỡ mủ

Dùng phương pháp khử hư sinh cơ (làm mất các tổ chức hoại tử, làm liền da).

Bài thuốc: uất kim 16g, đương quy 12g, hoàng kỳ 16g, sinh địa 12g, huyền sâm 12g, đan bì 8g, đảng sâm 16g, kim ngân hoa 16g, cam thảo 6g. Cho 75ml nước vào sắc kỹ còn 250ml chia uống 3 lần trong ngày.

Giai đoạn vỡ mủ phải thường xuyên rửa sạch, lau khô bằng gạc vô khuẩn để tránh tái nhiễm, nhiễm khuẩn.

Lương y Vũ Trung

Read More

Y học cổ truyền điều trị mụn trứng cá

Mùa hè đến cũng là lúc mụn trứng cá có điều kiện phát triển. Trong môi trường nóng ẩm các tuyến ở da tăng cường bài tiết nhiều mồ hôi và chất bã nhờn dễ làm tắc lỗ chân lông khiến lượng chất bã nhờn không thoát ra ngoài mà tích tụ tạo thành nhân mụn.

Nhiều chị em có thói quen thoa kem chống nắng hoặc một số mỹ phẩm không cẩn thận có thể làm tắc lỗ chân lông làm mụn trứng cá nặng lên.

Y học cổ truyền cho rằng mụn trứng cá phần lớn do phong nhiệt nung nấu, kết tụ ở phế kinh, phát ra ở mặt mũi; Hoặc do ăn quá nhiều chất cay nóng, dầu mỡ sinh ra thấp nhiệt, tràng vị không giáng được mà lại nghịch lên; Hoặc do Tỳ vận hóa kém, thấp ngưng kết lâu ngày hóa đàm hóa nhiệt ngưng trệ ở bì phu. Đặc biệt ở tuổi dậy thì nhiệt thịnh, hợp với đàm, nhiệt độc uất kết ở bì phu gây nên bệnh.

Kim ngân hoa.

Y học cổ truyền chia mụn trứng cá theo các thể:

Thể phế kinh phong nhiệt

Biểu hiện của bệnh thường là mụn trứng cá nóng, đỏ, hoặc sưng đau, có mụn mủ, hơi ngứa, chất lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch tế sác hoặc phù sác.

Điều trị theo phương pháp sơ phong tuyên phế, thanh nhiệt giải độc.

Bài thuốc tỳ bà thanh phế ẩm, thành phần gồm tỳ bà diệp 12g, đảng sâm 12g, hoàng liên 6g, tang bạch bì 12g, hoàng bá 6g, cam thảo 06g.

Thể trường vị thấp nhiệt

Bệnh thường có biểu hiện: da trơn nhầy, nổi sẩn có mụn mủ kèm táo bón, tiểu vàng đậm, chán ăn, bụng đầy, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch hoạt sác.

Phương pháp điều trị: thanh trường hóa thấp, thông phủ tiết nhiệt.

Bài thuốc nhân trần cao thang gia giảm. Thành phần gồm xa tiền 12g, xích thược 10g, chi tử 10g, hoàng cầm 10g, hoàng bá 10g, đại hoàng 4g, cam thảo 6g.

Thể tỳ hư không kiện vận

Bệnh có biểu hiện: kéo dài, sắc da xám, kém tươi nhuận, bệnh tái phát nhiều lần, có cục hoặc bọc mủ, mệt mỏi, chán ăn, đại tiện lỏng, lưỡi bệu, rêu trắng, mạch nhu hoạt.

Điều trị theo phương pháp kiện tỳ hóa thấp. Bài thuốc sâm linh bạch truật tán. Thành phần gồm có đảng sâm 12g, hoài sơn 12g, bạch linh 12g, bạch truật 12g, cam thảo 4g, liên nhục 10g, ý dĩ 12g, sa nhân 8g, bạch biển đậu 8g, cát cánh 8g.

Thể can uất huyết ứ

Thường có biểu hiện: người hay bực tức dễ nổi nóng, có nhiều loại mụn kết lại thành đám hoặc những vết sẹo hay vết thâm sau khi hết mụn, lưỡi thâm, rêu mỏng, mạch hoạt sác hoặc huyền sác.

Phương pháp điều trị hoạt huyết hóa ứ, sơ can giải uất. Thường dùng bài thuốc tứ vật đào hồng gia giảm. Thành phần gồm có thục địa 12g, xích thược 12g, đương quy 12g, xuyên khung 10g, đào nhân 10g, hồng hoa 8g, đan bì 12g, uất kim 10g, chi tử 10g, sài hồ 12g.

Ngoài thuốc uống có thể kết hợp các phương pháp dùng ngoài đơn giản như:

- Kim ngân, liên kiều, bồ công anh mỗi vị 30g sắc lấy nước dùng xoa rửa tại chỗ ngày 3-4 lần.

- Đại hoàng, hoàng bá, hoàng cầm mỗi thứ 50g (tán bột), lưu huỳnh 15g (hòa tan bằng cồn 75 độ) hòa vào 500 ml nước sôi để nguội dùng xoa tại chỗ ngày 3-4 lần.

- Đại hoàng, lưu huỳnh hai thứ bằng nhau. Hai thứ thuốc này tán mịn, sau đó hòa với nước dùng xoa tại chỗ ngày 2 lần.

- Lấy 100g lá chè xanh tươi, rửa sạch rồi để ráo, giã nát lấy nước cốt bôi lên vùng da nhiều mụn.

- Rửa mặt hàng ngày bằng nước chè xanh.

TS.BS. CKII. Dương Trọng Nghĩa

Read More

Bài thuốc chữa chứng tân dịch hư tổn ở người cao tuổi

Chứng tân dịch hư tổn ở người cao tuổi do tuổi cao công năng của tạng phủ bị suy thoái làm cho sự sinh trưởng, phân bố, bài tiết của tân dịch không bình thường như: Khi tạng phế tân dịch kém thì phế mất chức năng tuyên giáng thường sinh các chứng: ho khan, suyễn thở, da khô, nước tiểu ít có màu đỏ.

Trường hợp tân dịch của tỳ bị hao tổn thì tỳ mất chức năng kiện vận sinh chứng bụng hay trướng đầy mà đau, chân tay rã rời có khi bị tê liệt. Đại tiện táo, lưỡi khô, khát nước. Nếu do thận khí không đủ để sưởi ấm phế và tỳ, làm tân dịch bốc hơi, dẫn đến sự khí hóa trong cơ thể không bình thường mà sinh ra chứng hoa mắt, chóng mặt, tim hồi hộp, lưng gối mềm yếu. Do tân dịch của người cao tuổi bị hư tổn, việc khai thông của tam tiêu bị yếu kém, làm cho sự lưu thông của khí huyết bị bế tắc, sự bài tiết không thuận lợi mà sinh ra chứng tự ra mồ hôi, miệng khô, tiểu tiện lượng ít mà đỏ. Còn một nguyên nhân nữa là người cao tuổi là khi tân dịch bị hao tổn thì sinh ra chứng huyết hư làm tim hồi hộp, hoa mắt, tai ù. Bài viết dưới đây xin giới thiệu một số bài thuốc điều trị tùy thể để bạn đọc tham khảo và áp dụng khi cần.

Vị thuốc hậu phác kiện tỳ vị.

Tân dịch hư tổn làm dương minh nhiệt kết

Triệu chứng: Sốt từng cơn, hai mắt kém con ngươi khó chịu, bụng trướng đầy, ra nhiều mồ hôi, đại tiện phân rắn, mạch trầm thực.

Bài thuốc: Đại thừa khí thang: Đại hoàng 12g, chỉ thực 8g, mang tiêu 8g, hậu phác 8g.

Cách dùng: Sắc uống. Chú ý: Uống một thang mà bệnh hết thì không uống thang thứ hai.

Tân dịch hư tổn làm nguyên khí tổn thương

Triệu chứng: Bệnh nhân phiền khát, buồn nôn. Phép trị: Ích tâm khí, thanh huyết nhiệt

Bài thuốc: Trúc diệp thạch cao thang. Trúc diệp 12g, thạch cao 16g, nhân sâm 8g, cánh mễ (lúa để lâu năm) 12g, bán hạ (chế) 12g, mạch môn 8g, cam thảo 4g.

Cách dùng: Ngày uống 1 thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.

Tân dịch hư tổn ôn tà phạm phế

Triệu chứng: Sốt cao, mũi khô, họng ráo, ho khan, khát nước. Phép trị: Nhuận phế chỉ ho tiêu khát.

Bài thuốc: Tang hạnh thang gia giảm: Tang diệp 12g, hạnh nhân 8g, xuyên bối mấu 6g, lê bì 8g, hạnh nhân 8g, đạm đậu xị 8g, chi tử 6g.

Cách dùng: Sắc uống. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần trước khi ăn.

Do mắc chứng táo tà nặng làm tân dịch của phế hư tổn

Triệu chứng: Sốt cao, ho khan không có đờm, suyễn thở miệng mũi khô ráo, khát nước.

Bài thuốc: Thanh táo cứu phế thang: Thanh cao 12g, tang diệp 12g, nhân sâm 6g, hạnh nhân 6g, cam thảo 4g, hỏa ma nhân (hạt đay)12g, a giao 8g, mạch môn 8g, tỳ bà diệp 1 lá. Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trước khi ăn.

Do táo nhiệt lưu luyến ở phế làm tân dịch của phế hư tổn mà sinh bệnh

Triệu chứng: Sốt cao, miệng khát, họng khô, ho khan không có đờm, chất lưỡi đỏ ít rêu.

Bài thuốc: Sa sâm mạch đông thang. Sâm 12g, mạch môn 12g, ngọc trúc 8g, cam thảo 4g, thiên hoa phấn 8g, bạch biển đậu 8g, tang diệp 6g.

Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần trong ngày uống trước khi ăn.

Tỳ vị nhiệt làm tổn hư tân dịch

Triệu chứng: Sốt cao nhưng không rét, ra mồ hôi, mặt và mắt đỏ, nước tiểu vàng đỏ, đại tiện bí kết, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi khô, mạch hồng sác

Bài thuốc: Điều vị thừa khí thang. Đại hoàng 16g, cam thảo 8g, mang tiêu 20g.

Cách dùng: Ngày uống 1 thang, sắc một lần lấy 150ml. Uống lần thứ nhất đại tiện được thì không uống lần thứ hai, nếu chưa đại tiện được thì uống lần thứ hai, hoặc lần thứ 3 cho đến khi đại tiện được thì không được uống nữa.

Tân dịch hư tổn sinh chứng huyết nhiệt

Triệu chứng: Sốt cao, hôn mê nói sảng, miệng mũi xuất huyết, họng khô, tai điếc, phát ban, lưỡi khô chất lưỡi đỏ.

Bài thuốc: Thanh doanh thang gia đan bì bạch thược: Sinh địa 12g, huyền sâm 12g, hoàng liên 6g, liên kiều 8g, trúc diệp tâm (đọt tre non) 6g, mạch môn 12g, đan sâm 12g, kim ngân hoa 12g, đan bì 8g, bạch thược 12g.

Cách dùng: Sắc uống. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.

BS. Nguyễn Xuân Hướng

Read More

Bài thuốc trị hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung thuộc phạm trù thống kinh, trưng hà, bất dựng của y học cổ truyền. lạc nội mạc tử cung có các triệu chứng như: đau bụng dữ dội trong chu kỳ kinh nguyệt, bệnh càng lâu ngày thì đau càng nặng và đặc biệt là gây vô sinh nếu không được điều trị kịp thời. Đồng thời, bệnh nhân thường bị đau trong và sau khi giao hợp, khi đi vệ sinh.

Nguyên tắc điều trị của Đông y chủ yếu bằng phương pháp hoạt huyết hóa ứ đã đem lại hiệu quả cao; thuốc có tác dụng điều hòa miễn dịch, điều hòa kinh nguyệt và khí huyết, cân bằng âm dương, giúp cơ thể phụ nữ khỏe mạnh hơn và có thể có thai.

Hình ảnh giải phẫu cơ quan sinh sản nữ.

Thể khí trệ huyết ứ

Pháp điều trị: Sơ can lý khí, hoạt huyết khứ ứ.

Bài thuốc: đương quy 20g; xích thược 15g; xuyên khung 10g, đào nhân 15g, hồng hoa 15g, chỉ xác 15g, nguyên hồ 15g, linh chi 15g, đan bì 10g, ô dược15g, hương phụ 15g, chích cam thảo 10g. Sắc uống.

Nếu khí trệ là chủ, bụng dưới trướng nặng, đau ít, gia xuyên luyện tử 15g; Nếu huyết ứ là chủ, vùng bụng dưới đau nặng hơn trướng, gia bồ hoàng 15g; nếu nặng gia ngũ linh chi 20g; Nếu vùng bụng dưới đau dữ dội, gia toàn yết 3 con, tam lăng 15g, nga truật 15g; Nếu có trưng hà gia huyết kiệt 15g, xuyên sơn giáp 15g, tạo giác thích 20g, tam lăng 15g, nga truật 15g; Nếu kinh nguyệt lượng nhiều, gia bồ hoàng 15g, xuyến thảo 15g, tam thất 10g.

Thể hàn ngưng huyết ứ

Pháp điều trị: Ôn kinh tán hàn, hoạt huyết khứ ứ.

Bài thuốc: tiểu hồi hương 15g, can khương 15g, nguyên hồ 15g, linh chi 15g, một dược 15g, xuyên khung 10g, đương quy 20g, bồ hoàng 15g, nhục quế 15g, xích thược 15g. Sắc uống.

Nếu đau bụng nhiều, chi lạnh ra mồ hôi, gia xuyên tiêu 15g, xuyên ô (chế) 10g; Dương hư nội hàn, gia nhân sâm 15g, phụ tử (chế) 15g, tiên linh tỳ 20g; Nếu thấp tà tương đối nặng kiêm có tức ngực bụng trướng; rêu lưỡi trắng bẩn, gia xương truật 15g, quất bì 10g, trạch lan 15g, phục linh 20g.

Thể khí hư huyết ứ

Pháp điều trị: Bổ dương ích khí, hoạt huyết khứ ứ.

Bài thuốc: hoàng kỳ 30g, đương quy 20g, xích thược 15g, địa long 20g, xuyên khung 10g, đào nhân 15g, hồng hoa 15g. Sắc uống.

Nếu ra mồ hôi sợ lạnh, gia quế chi 15g, bạch thược 15g; Bụng đau nhiều gia ngải diệp 15g, tiểu hồi hương 15g, nhũ hương 15g, một dược 15g; Nếu nôn, buồn nôn gia ngô thù du 15g, can khương 10g, bán hạ 10g; Đại tiện nát gia nhục đậu khấu 15g, hồ lô ba 15g, bổ cốt chỉ 20g.

Thể nhiệt uất huyết ứ

Pháp điều trị: Thanh nhiệt hòa dinh, hoạt huyết khứ ứ.

Bài thuốc: đào nhân 15g, hồng hoa 15g, đương quy 20g, sinh địa 30g, xích thược 20g, xuyên khung 10g, sài hồ 10g, chỉ xác 10g, ngưu tất 10g, cam thảo 10g, cát cánh 10g, đan sâm 20g, đan bì 15g. Sắc uống.

Khi hành kinh phát nhiệt gia hoàng cầm 15g, thanh hao 15g; Đại tiện khô táo gia đại hoàng 15g, chỉ thực 10g; Bụng đau nhiều gia ngư tinh thảo 20g, địa miết trùng 15g, ngũ linh chi 15g; Miệng đắng họng khô, phiền táo dễ nộ gia chi tử 15g, hoàng cầm 15g.

Thể thận hư huyết ứ

Pháp điều trị: Ích thận điều kinh, hoạt huyết khứ ứ.

Bài thuốc: thục địa 20g, sơn dược 20g, sơn thù du 15g, phục linh 20g, đương quy 20g, câu kỷ tử 20g, đỗ trọng 15g, thỏ ty tử 15g, đào nhân 15g, hồng hoa 15g, xuyên khung 10g, bạch thược 20g. Sắc uống.

Eo lưng đau mỏi, gia tiên linh tỳ 20g, tang ký sinh 15g, cẩu tích 15g; đại tiện phân sống gia bổ cốt chỉ 20g, xích thạch chi 20g.

TS. Trần Xuân Nguyên

Read More

Sử dụng dược liệu chưa được chuẩn hóa: Những nguy hại tiềm ẩn

Hiện nay, mặc dù Việt Nam đã có các quy định, quy chuẩn cho dược liệu, tuy nhiên, thực tế dược liệu chưa được chuẩn hóa vẫn chiếm thị phần lớn. Cũng như thực phẩm, dược liệu trên thị trường hiện nay đa phần là thành phẩm mà việc kiểm tra, kiểm định còn rất hạn chế. Điều này đang gây nhiều hiểm họa cho sức khỏe người dân.

Sơ chế dược liệu ảnh hưởng đến chất lượng dược liệu

Những năm qua, chúng ta đã có các tiêu chuẩn rất cụ thể và chi tiết cho từng dược liệu nhưng trên thực tế, chúng ta chưa làm được thật nghiêm túc và chặt chẽ. Theo GS.TS. Dương Trọng Hiếu - nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương thì “Thuốc nào cần hoạt chất gì, hàm lượng bao nhiêu là đủ, tiêu chí như thế nào, chẳng hạn trong sâm cần có bao nhiêu saponin là đủ… thì chúng ta lại chưa thực hiện”. Việc thu mua dược liệu hiện nay còn mang tính trôi nổi, chưa có quy hoạch trồng và chăm sóc một cách bài bản bởi cùng một giống dược liệu mà trồng ở những nơi khác nhau sẽ cho chất lượng dược liệu khác nhau.

Quy trình thu hái cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng dược liệu. Thu hái cái gì vào mùa nào, thời gian thu hái (buổi sáng, trưa, chiều, tối…) đều ảnh hưởng đến chất lượng các hoạt chất có trong dược liệu. Chẳng hạn như ngải cứu cần được thu hái vào buổi sáng ngày 5 tháng 5 âm lịch (Tết Đoan Ngọ) thì sẽ cho hoạt chất tốt nhất…

Chỉ sử dụng dược liệu đúng tiêu chuẩn. Ảnh: TM

Sau khi thu hái xong, cần chế biến và bảo quản đúng cách. Chế biến, bảo quản kịp thời mới không làm mất các hoạt chất có trong dược liệu. Ngược lại, nếu chế biến để lâu, bảo quản sai sẽ làm giảm hoạt chất. Chẳng hạn như các vị thuốc có chứa alkaloid (hạt mã tiền…) nếu bị nắng nóng nhiều, các alkaloid có trong dược liệu sẽ bị phá hủy. Vì vậy, thu hái xong cần phơi trong bóng râm (âm can) mới đảm bảo chất lượng.

Khâu bảo quản, chống mốc mọt cũng rất quan trọng. Để bảo quản có thể dùng một số hóa chất, trong đó có diêm sinh. Vậy dược liệu nào có thể xông diêm sinh, dược liệu nào không được xông cũng cần phải tuân theo quy chuẩn để đảm bảo chất lượng. Chẳng hạn như khung, quy, thục, dược… thì có thể xông diêm sinh. Ngược lại, cúc hoa, hạt sen... là những dược liệu tuyệt đối không được xông diêm sinh…

Sơ chế dược liệu nếu thực hiện không đúng sẽ ảnh hưởng nhiều đến chất lượng dược liệu. Khâu chế biến cũng phải đúng quy định. Chẳng hạn như để sinh địa trở thành thục địa phải cửu chưng, cửu sái, có nghĩa là 9 lần đun, 9 lần phơi. Khi đun phải cho sa nhân, gừng thì dược liệu mới biến tính. Nếu làm không đúng quy trình, dược liệu không biến tính sẽ không còn tác dụng chữa bệnh, thậm chí thành chất độc. Vì vậy, tất cả các khâu từ chọn giống, chọn đất, trồng trọt, chăm bón đến thu hoạch, bảo quản, sơ chế, chế biến… đều ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng dược liệu.

Nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng dược liệu chưa đạt chuẩn hóa

Giống như thực phẩm, dược liệu mà trồng trên vùng đất bị ô nhiễm, nguồn nước tưới bị ô nhiễm thì các dược liệu này sẽ nhiễm các chất độc hại như các kim loại nặng (đồng, chì, măng-gan…) gây độc cho người sử dụng. Có thể bản thân dược liệu tốt nhưng vì đất trồng không tốt, nước tưới bị ô nhiễm… nên dược liệu tốt bị nhiễm chất độc. Ngoài ra, nếu đất nghèo chất dinh dưỡng sẽ làm cho hoạt chất trong dược liệu cũng bị nghèo theo.

Khâu bảo quản, chế biến không đúng cách làm cho dược liệu bị biến tính. Dược liệu đang có các hoạt chất chữa bệnh trở thành không có hoạt chất ấy nữa, có chất khác độc hại hoặc không có tác dụng trong điều trị. Chưa kể sự tồn dư các loại nấm mốc, mối mọt trên dược liệu sẽ gây bệnh cho người sử dụng.

Một số dược liệu bị sâu bệnh khiến người ta phải dùng hóa chất để diệt. Việc trừ sâu bệnh nếu không đúng quy định sẽ làm lưu lại các chất độc trên dược liệu.

Những hậu quả của việc sử dụng dược liệu chưa đạt chuẩn hóa: Gây tổn hại tới gan với các biểu hiện như kém ăn, mệt mỏi, vàng da, vàng mắt…; Gây hại nhu mô thận; Gây rối loạn tiêu hóa, sẽ bị đau bụng, đi ngoài, lúc táo lúc lỏng… Một số ít dược liệu còn gây ngộ độc thần kinh. Nếu dược liệu có asen, thủy ngân…- các kim loại này sẽ gây tổn hại đến các tế bào thần kinh với các biểu hiện như tiêu chảy, sốc, toan chuyển hóa, tiêu cơ vân, rối loạn nhịp tim, suy tim, thiếu máu, giảm bạch cầu, bệnh thần kinh ngoại biên... Các dược liệu bôi ngoài da có thể làm hỏng da, gây phồng rộp da, viêm da do thủy ngân 1, thủy ngân 2 như khinh phấn (thủy ngân 1) nếu đun lên, thủy ngân bị tách ra sẽ trở thành chất độc, còn nếu để hợp chất thì không độc.

Lời khuyên của thầy thuốc

Theo GS. Dương Trọng Hiếu, ở tầm vĩ mô, chúng ta cần có nghiên cứu bài bản lâu dài của Viện Dược liệu: thổ nhưỡng, chất đất, quy trình chăm bón, thu hái, bảo quản… theo đúng quy trình, đúng tiêu chuẩn quy định và được kiểm tra thường xuyên, kiểm định nghiêm ngặt. Cần tăng cường kiểm tra chất lượng dược liệu ở mọi khâu, kiểm tra đột xuất, xác suất, có các phương tiện kiểm tra hiện đại, đồng bộ, có các test nhanh để bảo vệ người tiêu dùng.

Đối với các nhà sản xuất, kêu gọi lương tâm, trách nhiệm của nhà sản xuất. Đề cao vai trò của Hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng. Tẩy chay các dược liệu chưa đạt chuẩn hóa. Người dân nên lưu ý khi sử dụng dược liệu chữa bệnh:

Nên khám chữa bệnh ở những cơ sở y học cổ truyền có uy tín. Những người đã được đào tạo bài bản sẽ có trách nhiệm đối với các bệnh nhân của mình; Không nên sử dụng các loại dược liệu trôi nổi trên thị trường hoặc nghe theo lời mách bảo của người khác; Chỉ sử dụng các dược liệu đã được thẩm định, có nơi chịu trách nhiệm, không dùng tùy tiện, gặp đâu dùng đấy.

Mai Hương

Read More

Biện pháp tự nhiên điều trị chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích (IBS) đi kèm với các triệu chứng như đau bụng, chuột rút, đầy hơi, chất nhầy trong phân, không dung nạp thực phẩm, sút cân đột ngột, táo bón hoặc tiêu chảy. Trong hầu hết các trường hợp, thay đổi lối sống và chế độ ăn uống sẽ giúp cải thiện tình trạng trên. Ăn nhiều chất xơ giúp giảm các triệu chứng bệnh một cách hiệu quả. Ngoài ra, bạn không nên ăn thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, rượu, chocolate và đồ uống chứa caffein như cà phê, soda.

Nếu bụng bị đầy hơi, bạn nên tránh xa các thực phẩm như các loại đậu, bắp cải, súp lơ và bông cải xanh. Không nên bỏ bữa, chia nhiều bữa nhỏ để ăn trong ngày sẽ giúp điều chỉnh chức năng của ruột. Ngoài ra, bạn cần lưu ý khi ăn các sản phẩm từ sữa. Dưới đây là một số phương pháp tự nhiên giúp khắc phục hội chứng ruột kích thích hiệu quả.

1. Hạt lanh

Một thìa hạt lanh cung cấp gần 3 gram chất xơ và chỉ 55 calo. Hạt lanh giàu chất béo omega-3, thêm hạt lanh vào món salad giúp cải thiện bệnh IBS.2.

2. Hạnh nhân

Hạnh nhân giàu magie và sắt. Do đó, ăn hạnh nhân hàng ngày rất tốt cho cơ thể, đây cũng là phương thuốc tự nhiên tốt nhất cho bệnh IBS.

3. Quả sung

Quả sung giàu chất xơ, có tác dụng hỗ trợ điều trị IBS.

4. Yến mạch

Yến mạch cũng là một nguồn cung cấp chất xơ tự nhiên. Một chén yến mạch cung cấp 16 gram chất xơ cho các lợi khuẩn. Yến mạch cũng chứa hợp chất chống viêm avenanthramide, khi kết hợp với beta-glucan sẽ giúp chống lại bệnh tim và bệnh tiểu đường. Đây là một trong những biện pháp tự nhiên điều trị IBS tốt nhất.

5. Quả mâm xôi đen

Quả mâm xôi đen đen giàu các chất chống oxy hóa. Một chén mâm xôi đen cung cấp 7,6 gram chất xơ, giúp ruột sản sinh butyrate, một loại axit béo có tác dụng giảm viêm trong cơ thể, chống nôn.

6. Quả việt quất

Việt quất giàu chất xơ, giúp tránh các khó chịu liên quan đến tiêu hóa. Một chén việt quất cung cấp 4 gram chất xơ, giúp ngăn ngừa tất cả các triệu chứng bệnh IBS.

7. Cùi dừa nạo

Bốn thìa cùi dừa nạo cung cấp 2,6 gram chất xơ. Ngoài ra, cùi dừa giàu axit béo bão hòa- axit lauric, giúp giảm viêm và chống lại các vi khuẩn có hại.

8. Hạt hướng dương

¼ chén hạt hướng dương chứa 200 calo và 3 gram chất xơ. Magie trong hạt hướng dương giúp tăng quá trình lipolysis, quá trình phân giải chất béo.

9. Chuối

Một quả chuối cỡ vừa chứa 105 calo và 3 gram chất xơ. Chuối cung cấp chất xơ prebiotic giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, cải thiện tiêu hóa. Đây là một trong những biện pháp khắc phục bệnh IBS tốt nhất.

10. Bột ca cao

Bột ca cao nguyên chất giúp chống lại IBS. Pha 2 thìa bột ca cao với nước ấm cho thêm 4 gram chất xơ. Tốt nhất là dùng bột ca cao chưa bị kiềm hóa.

11. Quả bơ

Quả bơ giàu chất béo không bão hòa đơn, rất tốt cho người muốn ăn kiêng. Bơ chứa 4,6 gram chất xơ, là lựa chọn tuyệt vời cho bệnh nhân IBS.

12. Đậu xanh

Đậu xanh sản sinh axit lactic giúp bảo vệ niêm mạc trong đường tiêu hóa. Đây cũng là “hàng rào” phòng vệ đầu tiên chống lại các vi khuẩn và các chất độc hại. Do đó, đậu xanh là một bài thuốc tự nhiên để điều trị các triệu chứng của IBS.

BS. Tuyết Mai

(Theo Boldsky)

Read More

Trị viêm phế quản mạn tính bằng mật ong

Để phối hợp với tân dược trong giai đoạn điều trị, phòng bệnh và chống tái phát bệnh viêm phế quản mạn tính, một trong những phương cách độc đáo của Đông y đó là sử dụng mật ong phối hợp với một vài dược liệu đơn giản, dễ kiếm, dễ tìm và rẻ tiền. Dưới đây xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình để độc giả tham khảo và vận dụng khi cần thiết.

Bài 1: Bách bộ khô 120g, mật ong 150g. Bách bộ tán thành bột trộn với mật ong rồi đem hấp cách thủy trong 1 giờ, sau đó đem sấy khô, đựng trong lọ kín dùng dần. Công dụng: Tư bổ nhuận phế, thanh táo chỉ ho, dưỡng tâm an thần, dùng rất tốt cho người bị viêm phế quản mạn tính có ho khan, phiền táo, đại tiện bí kết, thần kinh suy nhược. Uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 10g với nước ấm.

Mật ong.

Bài 2: Hạt củ cải trắng 250g, quả lê 250g, ngó sen 250g, quất hồng 120g, đào nhân 120g, mật ong 500g. Các vị thuốc đem sắc kỹ lấy nước, cô đặc thành dạng cao rồi cho mật ong vào đảo đều, bảo quản trong lọ sành dùng dần. Công dụng: Nhuận phế hóa đàm, bổ thận nạp khí, chỉ khái bình suyễn. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 - 20g.

Bài 3: Trứng gà 1 quả, mật ong 35g. Đun sôi mật ong bằng lửa nhỏ, cho thêm một chút nước rồi đập trứng vào nấu chín. Công dụng: Nhuận phế chỉ khái. Ăn mỗi ngày 1 lần.

Hạnh nhân.

Bài 4: Hạnh nhân 100g, tử uyển 100g, ma hoàng 30g, tô tử 60g, mật ong 250g, đường đỏ 300g. Ngâm 4 vị thuốc trong nước lạnh 1 giờ rồi đem sắc 2 lần, mỗi lần 30 phút, lọc lấy nước cô thành cao, trộn với mật ong, đường đỏ chưng cách thủy trong 2 giờ, đựng trong lọ kín dùng dần. Công dụng: Ôn hàn hóa đàm, thuận khí thư hung, lợi tâm phế, thông nhị tiện. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10g với nước ấm.

Bài 5: Nước ép ngó sen, gừng tươi, lê tươi, củ cải, mía tươi, đem trộn với mật ong rồi hấp cách thủy, uống tùy thích. Công dụng: Sinh tân dưỡng dịch, thanh nhiệt hóa đàm, dùng tốt cho người bị viêm phế quản mạn tính thể đàm nhiệt.

Ngó sen.

Bài 6: Vừng đen 250g, gừng tươi 120g, đường phèn 120g, mật ong 120g. Vừng đen sao chín sấy khô, tán bột rồi trộn với nước cốt gừng, mật ong và đường phèn đập vụn đem hấp chín, đựng trong lọ kín dùng dần. Công dụng: Nhuận phế vị, bổ can thận, chỉ khái bình suyễn. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 20g.

Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn

Read More

Bài thuốc tự nhiên giúp giảm cholesterol

Cả cholesterol và triglycerides hình thành và tích tụ nhiều trong cơ thể có thể dần dần gây hại cho sức khỏe, thậm chí, ngay cả khi cơ thể bạn sản sinh cholesterol để “tạo ra hormon, vitamin D và axit mật. Cholesterol từ thực phẩm có thể dẫn tới nguy cơ khi tích tụ tới mức báo động. Tích tụ cholesterol có thể gây xơ vữa động mạch. Một số người bị tình trạng do nguyên nhân di truyền. Những người khác tăng cholesterol có thể do tuổi tác. Dùng thuốc để điều trị tình trạng này có thể tăng gánh nặng lên gan cũng như thận. Vì vậy bạn nên dùng những bài thuốc tự nhiên để đối phó với tình trạng này.

Dưới đây là bài thuốc đơn giản có thể giúp bạn kiểm soát hàm lượng cholesterol trong cơ thể:

Lấy một quả bí đỏ vừa chín, cắt một lát nhỏ với trọng lượng khoảng 100g. Cho miếng bí vào máy xay và thêm 200ml. Trộn đều hỗn hợp này. Sau đó sử dụng hỗn hợp này hàng ngày, nửa giờ trước bữa sáng. Thực hiện liên tục trong 30 ngày, bạn sẽ thấy hiệu quả.

Ngoài ra, hạt bí đỏ giúp duy trì hàm lượng cholesterol tốt và xấu lành mạnh. Chúng chứa phytosterol, giúp kiểm soát hàm lượng cholesterol xấu. Phytosterol có thể khiến cơ thể giảm hấp thu cholesterol từ thực phẩm bạn ăn. Đó là lý do bạn nên ăn nửa chén hạt bí đỏ mỗi ngày. Hạt bí đỏ cũng chứa khoáng chất magiê. Loại khoáng chất này giúp kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa những rối loạn như đột quỵ và đau tim.

BS Thu Vân

(Theo Univadis/ Boldsky)

Read More

Bài thuốc trị suy giãn tĩnh mạch chân

Suy giãn tĩnh mạch chân hay còn gọi là suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng suy giảm chức năng, đưa máu trở về tim của hệ thống tĩnh mạch nằm ở vùng chân... Đông y gọi là chứng thanh xà độc, bởi nhìn bên ngoài khối tĩnh mạch ở bắp chân ngoằn nghèo giống như con rắn xanh.

Hình ảnh suy giãn tĩnh mạch.

Nguyên nhân do huyết ứ, khí trệ. Mạch máu lưu thông phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tư thế làm việc, môi trường ẩm thấp, béo bệu, rối loạn hormon, thoái hóa van tĩnh mạch do tuổi tác...

Biểu hiện: người bệnh xuất hiện các triệu chứng như cảm giác nhức mỏi, nặng chân, phù, tê bì, hay bị chuột rút về đêm...

Bài thuốc điều trị: Đương quy 20g, xích thược 20g, hồng hoa 15g, đào nhân 16g, xuyên khung 15g, sinh địa 15g, hoàng kỳ 12g, thục địa 10g, hòe hoa 20g, đan sâm 20g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống liền trong 20-30 ngày là 1 liệu trình. Uống khi thuốc còn ấm, sau bữa ăn 30 phút.

Bài thuốc có tác dụng hoạt huyết, trục huyết ứ, chống viêm, thông kinh, lợi thấp, giảm đau, thanh nhiệt lương huyết, bổ âm, dưỡng huyết, làm chắc thành mạch, hành khí, lưu thông khí huyết đưa máu về tim. Ngoài ra, trong thời gian uống thuốc không ăn thức ăn cay nóng, khó tiêu, ngủ đủ nhu cầu, ăn nhiều rau củ quả. Công việc phải đứng lâu, ngồi lâu nên có thời gian giải lao để máu bớt ứ đọng, duy trì cân nặng, tập thể dục đều đặn và phù hợp.

ThS. Phạm Minh Dương

Read More

Ứng dụng bài thuốc huyết phủ trục ứ thang trên lâm sàng

Bài thuốc được nhiều tác giả nghiên cứu trên lâm sàng và bài thuốc này là bài thuốc phối hợp của bài Tứ vật đào hồng thang với Tứ nghịch tán, lại thêm cát cánh, ngưu tất.

Các công trình nghiên cứu

Nguyễn Minh Hà, Nguyễn Công Thực (Viện Y học cổ truyền Quân đội) đề tài: Đánh giá tác dụng làm giãn mạch và chống đông máu trên thỏ thực nghiệm của dịch hòa tan Viên nang Dưỡng tâm đan (bào chế dựa trên bài thuốc Huyết phủ trục ứ thang) cho kết quả: dịch hòa tan viên nang Dưỡng tâm đan 1,5% có tác dụng làm giãn mạch trên tai thỏ cô lập; dịch hòa tan viên nang Dưỡng tâm đan 1,5% có tác dụng chống đông máu invitro như: kéo dài thời gian Quick, thời gian APTT, thời gian thrombin và làm giảm độ ngưng tập tiểu cầu. Tác dụng giãn mạch và kháng đông của lô dùng viên nang dưỡng tâm đan là tương đương trên tất cả các chỉ tiêu nghiên cứu. Nghiên cứu cũng cho thấy bài thuốc Huyết phủ trục ứ thang không làm ảnh hưởng lên chức năng gan và thận của thỏ thực nghiệm.

Nhóm tác giả Lê Thị Bình, Lê Thanh Nhạn (Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam) và Lê Thị Kim Oanh (Viện Y dược học dân tộc TP.HCM)thực hiện nghiên cứu trên 30 bệnh nhân tuổi từ 18 - 75, điều trị tại Viện Y dược học dân tộc TP.HCM từ 8/2011 - 6/2012 nhằm đánh giá tác dụng điều trị suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới trên lâm sàng của bài thuốc Huyết phủ trục ứ thang, đồng thời xác định tác dụng không mong muốn của bài thuốc này.

Sau khi cho 30 bệnh nhân dùng cao lỏng Huyết phủ trục ứ thang: ngày 1 chai / 3 lần uống trong ngày, uống khi no, liệu trình điều trị 30 ngày, kết quả cho thấy Huyết phủ trục ứ thang có tác dụng giảm bệnh suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới, hiệu quả giảm đau, chuột rút, nặng mỏi, phù. Chỉ số cận lâm sàng về chức năng thận, gan, hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, glucose, cholesterol, tryglycerid, HDL-C (cholesterol tỉ trọng cao) và LDL-C (cholesterol tỉ trọng thấp), không thay đổi sau khi uống thuốc (p>0,05). Mạch, huyết áp không thay đổi trước và sau điều trị với p>0,05. Tác dụng không mong muốn chiếm tỉ lệ rất thấp, tiêu chảy (10%), đầy bụng (6,7%), buồn nôn (6,7%), tất cả đều hết ngay sau khi xử lý.

Đặng Minh Hằng, Trần Thị Phương Linh - Đại học Y Hà Nội 2007: nghiên cứu bài thuốc Huyết phủ trục ứ thang, thành phần gồm: đào nhân, hồng hoa, xuyên khung, đương quy, ngưu tất, sinh địa, xích thược, sài hồ, chỉ xác, cát canh, cam thảo. Liệu trình điều trị 30 ngày. Kết quả điều trị 30 bệnh nhân có đau thắt ngực do bệnh mạch vành, sau điều trị tác dụng làm giảm tần số cơn đau ngực sau điều trị đạt tỉ lệ 83,3%, tác dụng cải thiện thiếu máu cục bộ trên điện tâm đồ và điện tâm đồ gắng sức đạt tỉ lệ 53,3%, tác dụng giảm độ ngưng tập tiểu cầu sau điều trị có ý nghĩa thống kê với P<0,05.

Ngưu tất

Những tác dụng

Thiếu máu cục bộ cơ tim: một nghiên cứu báo cáo hiệu quả đến 89,3% khi sử dụng Huyết phủ trục ứ thang để điều trị bệnh nhân cao tuổi bị thiếu máu cục bộ tim. Trong số 84 bệnh nhân, nghiên cứu báo cáo cải thiện đáng kể trong 29 trường hợp, vừa phải cải thiện trong 46 trường hợp, và không có tác dụng trong 9 trường hợp. Thời gian từ 1 - 3 đợt điều trị.

Bài thuốc không làm ảnh hưởng lên chức năng gan và thận của thỏ thực nghiệm

Viêm tĩnh mạch: huyết phủ trục ứ thang chứng minh là có hiệu quả điều trị viêm tĩnh mạch. Ngoài công thức cơ bản, gia mẫu đơn bì,đã được bổ sung điều trị tấy đỏ và sưng liên quan đến huyết nhiệt; tam thất được thêm vào để kháng viêm; và huỳnh kỳ đã được bổ sung để bổ khí. Mỗi liệu trình điều trị là 7 ngày. Trong số 38 bệnh nhân, nghiên cứu báo cáo lợi ích đáng kể trong 8 trường hợp, cải thiện vừa phải trong 29 trường hợp, và không có hiệu lực trong 1 trường hợp.

Tai biến mạch máu não: lợi ích trong việc ngăn ngừa và điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ và đã được phối hợp với nhiều bài thuốc, bao gồm cả Huyết phủ trục ứ thang, Bổ dương hoàng ngũ thang, Tiểu tục mệnh thang. Các cơ chế của những tác dụng có lợi là do chống tăng cholesterol máu, chống oxy hóa, ngăn sự hình thành của các gốc tự do.

Xơ vữa động mạch não: 63 bệnh nhân điều trị với kết quả tốt bằng cách sử dụng Huyết phủ trục ứ thang phối hợp với châm cứu.

Thận trọng và chống chỉ định

Huyết phủ trục ứ thang là chống chỉ định trong thai kỳ, đang dùng thuốc chống đông (như aspirin, clopidogrel, warfarin, heparin…), người có tiền căn bệnh rối loạn đông máu, đang bị xuất huyết, loét dạ dày tá tràng, tiền căn xuất huyết não.

Thận trọng: nếu đang uống kháng sinh thì uống cách nhau 90 phút.

Khi dùng thuốc phải theo dõi có xuất huyết dưới da, chảy máu bất thường hay không.

Nếu sử dụng trong một thời gian kéo dài, thảo dược bổ huyết nên được bổ sung cho phù hợp.

Huyết phủ trục ứ thang: đào nhân 16g, ngưu tất 12g, hồng hoa 12g, cát cánh 6g, đương quy 12g, sài hồ 4g, sinh địa 12g, chỉ xác 8g, xuyên khung 6g, cam thảo 4g, xích thược 8g.

BS. PHẠM THỊ THANH

Read More

Một số mẹo nhỏ giúp cai nghiện rượu

Chuyên gia dinh dưỡng Shikha Gupta cho rằng một vài ngày đầu có thể rất khó khăn nhưng một số mẹo nhỏ có thể thực hiện tại nhà dưới đây sẽ giúp việc cai nghiện rượu trở nên dễ dàng hơn.

1. Quả mướp đắng

Mướp đắng có thể hỗ trợ loại bỏ độc tố khỏi cơ thể và làm lành các tổn thương gan do uống rượu. Bạn hãy ép một vài miếng mướp đắng để lấy nước, sau đó pha ba thìa cà phê nước ép mướp đắng với một cốc sữa và uống vào sáng sớm khi đói.

2. Hạt bí đỏ và hạt gai dầu

Những loại hạt này rất giàu axít amin. Ăn các loại thực phẩm giàu axít amin sẽ giúp cân bằng tâm trạng, điều này hỗ trợ quá trình cai nghiện rượu.

3. Bồ công anh

Bồ công anh có tác dụng điều trị các triệu chứng cai nghiện rượu đồng thời tái tạo các mô gan và tăng cường sản sinh mật. Pha một thìa cà phê rễ bồ công anh sấy khô với một ly nước sôi và uống 2 đến 3 lần/ngày.

4. Quả chà là

Chà là có thể làm giảm cơn thèm rượu, bù đắp các dưỡng chất bị thiếu hụt và giúp thanh lọc các độc tố từ gan. Bạn hãy ngâm 4 – 5 quả chà là trong một cốc nước, tách lấy hạt và nghiền các các hạt đã được ngâm trong nước. Bạn nên uống hỗn hợp này 2 lần/ngày từ 1 đến 2 tháng.

5. Cần tây

Cần tây không chỉ làm giảmcảm giác thèm rượu mà còn giúp thải độc ra khỏi cơ thể và cải thiện sức khỏe chung của bạn. Chỉ cần pha ½ cốc nước ép cần tây với ½ cốc nước và uống 2 lần/ngày.

6. Dầu dừa

Uống các loại đồ uống chứa cồn sẽ dẫn đến căng thẳng ôxy hóa, cản trở quá trình chuyển hóa đường trong não. Dầu dừa chứa rất nhiều chất chống ôxy hóa giúp nuôi dưỡng và phục hồi não bộ. Do vậy, bạn nên bổ sung 1 – 2 thìa cà phê dầu dừa nguyên chất vào thực phẩm hàng ngày để giảm các triệu chứng cai nghiện.

BS Tuyết Mai

(Theo Univadis/ Healthsite)

Read More

Y học cổ truyền điều trị đau răng lợi

Hầu như ai trong chúng ta cũng đã từng trải qua các cơn đau răng lợi, gây nhiều khó chịu cũng như phiền toái trong việc ăn uống. Nặng có thể kèm theo sốt, ảnh hưởng đến sức khỏe và công việc.

Y học cổ truyền cho rằng răng là phần dư của xương cốt, do thận làm chủ. Các đường kinh mạch túc dương minh vị và thủ dương minh đại trường đi qua lợi. Do đó đau răng lợi có quan hệ với các tạng thận, vị, đại trường. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra đau răng lợi như vị hỏa thượng nhiệt, phong hỏa thượng công, thận âm bất túc, hàn nhiệt kích thích và sâu răng, vì vậy việc chẩn đoán và điều trị phải dựa trên các nguyên nhân khác nhau.

Bột nghệ có tác dụng chữa đau răng

Vị hỏa thượng nhiệt

Bệnh nhân có triệu chứng lợi sưng lên, má cùng bên sưng, thậm chí không thể nhai, tại chỗ có cảm giác nóng hoặc bỏng rát, đau miệng, hơi thở hôi, táo bón, lưỡi đỏ rêu lưỡi vàng.

Phương pháp điều trị: thanh nhiệt tả hỏa, tiêu sưng chỉ thống.

Bài thuốc thanh vị tán gia giảm: liên kiều 8g, bạch chỉ 10g, quy vĩ 12g, sinh địa 12g, đan bì 10g, thăng ma 10g, hoàng liên 10g, phòng phong 12g, thạch cao 20g, ngưu tất 12g, tri mẫu 10g, đại hoàng 6g, sinh khương 3 lát, đại táo 5 quả. Sắc uống ngày 1 thang.

Phong hỏa thượng công

Bệnh nhân có triệu chứng lợi hơi sưng đỏ, đau liên miên, răng lung lay, có thể có chảy máu chân răng.

Phương pháp điều trị: tư âm giáng hỏa, bổ thận chắc răng.

Bài thuốc lục vị địa hoàng gia vị: thục địa 24 g, hoài sơn 12g, phục linh 12g, trạch tả 12g, sơn thù 9g, đan bì 9g, ngưu tất 10g, bổ cốt chỉ 10g. Nếu lợi sưng nhiều gia thêm tri mẫu 10g, hoàng bá 6g.

Đau răng do phong hàn

Bệnh khởi phát đột ngột, đau lan ra trán và hai bên đầu, lợi không sưng đỏ. Nếu đau di chuyển, đau như điện giật lan ra trán và hai bên má gọi là đau do phong. Nếu đau xuất phát khi tiếp xúc với lạnh, điểm đau cố định gọi là đau do lạnh.

Phương pháp điều trị: khu phong tán hàn chỉ thống.

Đau do lạnh là chủ yếu dùng bài: đương quy 10g, tế tân 6g, xuyên khung 10g, bạch chỉ 10g, huyền hồ sách 5g, chỉ xác 10g, cát cánh 6g, cam thảo 6g.

Đau do gió là chủ yếu dùng bài: quế chi 6g, phòng phong 6g, hạt cải 10g, cát cánh 10g, tô diệp 6g, tế tân 3g, trúc diệp 6g, đan bì 10g, cam thảo 5g. Dù đau do gió hay do lạnh đều có thể dùng tế tân, bạch chỉ, thương nhĩ tử, cam thảo mỗi thứ 10g, đun lấy nước súc miệng nhiều lần trong ngày.

Đau răng lợi do sâu răng

Đây là loại đau do sâu răng nên chỉ điều trị bằng thuốc uống cho kết quả không lý tưởng mà cần kết hợp với điều trị tại chỗ sẽ cho kết quả tốt hơn.

Thuốc uống dùng bài định thống tán gồm: đương quy 10g, sinh địa 12g, tế tân 6g, bạch chỉ 10g, liên kiều 10g, khổ sâm 10g, xuyên tiêu 5g, hoàng liên 10g, ô mai 10g, cát cánh 6g, cam thảo 6g. Thuốc dùng ngoài gồm xuyên tiêu, hạt tiêu, ngũ bội tử mỗi thứ 5g, băng phiến 0,5 g, xay thành bột mịn. Khi dùng lấy tăm bông vô khuẩn chấm vào bột thuốc nhét vào chỗ răng sâu, sau khi chảy nước dãi ra cơn đau dừng lại.

Ngoài việc điều trị theo biện chứng như trên trong dân gian còn có một số cách đơn giản để điều trị chứng bệnh này. Dùng búp lá non của cây bàng, nhai ngậm, mỗi lần 5 - 10 phút, có thể thêm chút muối ăn, cùng ngậm 5 - 10 phút. Sau mỗi lần ngậm, súc miệng sạch. Ngày làm 3-5 lần.

Lá trầu không: lấy khoảng 10 lá tươi, cắt nhỏ, thêm một bát nước sạch, sắc nhanh (15 phút) lấy nước ngậm mỗi khi đau răng, mỗi lần ngậm 5 - 10 phút. Ngày 5 - 10 lần.

Bột nghệ: cho một ít bột nghệ vào chỗ răng bị đau, bạn sẽ thấy dễ chịu hơn.

Lá lốt: Dùng toàn bộ cây, sắc đặc, lấy nước, ngậm khi răng, lợi đau.

Lột vỏ một tép tỏi, đập dập và nhét vào chỗ răng đau, nước tỏi cũng có tác dụng làm tê khu vực bị tổn thương và giúp bạn bớt đau.

TS.BS CKII. Dương Trọng Nghĩa

Read More

Chữa bệnh bằng... nhiệt

Từ lâu, nhân dân ta đã biết sử dụng các biện pháp chườm nóng hoặc chườm lạnh để chữa đau lưng, đau khớp, sưng nề sau chấn thương, hoặc điều trị các viêm tấy. Để chườm nóng hoặc chườm lạnh, người ta sử dụng các chất trung gian truyền nhiệt...

Nhiệt là đại lượng đặc trưng cho cảm giác nóng hoặc lạnh. Từ định nghĩa đó người ta chia ra: nhiệt nóng, nhiệt trung hòa, nhiệt lạnh. Nhiệt nóng là nhiệt độ cao hơn, còn nhiệt lạnh là nhiệt độ thấp hơn vùng cơ thể mà nhiệt tác động. Nhiệt trung hòa là nhiệt độ ngang bằng với nhiệt độ của vùng cơ thể mà nhiệt tác động, và không gây ra cảm giác thay đổi về nhiệt. Trong y học, người ta sử dụng nhiệt nóng và nhiệt lạnh để điều trị.

Tất cả các chất thỏa mãn các điều kiện như không gây độc hoặc dị ứng khi tiếp xúc với da, giữ nhiệt lâu và truyền nhiệt từ từ, dễ sử dụng, đều có thể dùng làm chất trung gian truyền nhiệt.

Trong các khoa Vật lý trị liệu người ta sử dụng paraffin, túi silicagen, khay nhiệt điện, túi chườm nhiệt sử dụng điện. Trong dân gian thường dùng cám rang, muối rang, lá cây sao nóng, túi nước nóng, ngâm trong nước nóng, để làm các chất trung gian truyền nhiệt. Sử dụng nhiệt để điều trị đã mang lại hiệu quả rất tốt, nhưng nếu dùng không đúng có thể gây thêm tác dụng có hại. Vì vậy hiểu biết về tác dụng của nhiệt trong chữa bệnh là kiến thức cần thiết đối với mỗi người.

Nhiệt nóng

Tác dụng của nhiệt nóng là gây giãn mạch, làm tăng lượng máu đến vùng điều trị. Nhờ việc tăng tuần hoàn và dinh dưỡng cho vùng điều trị sẽ kích thích quá trình tái tạo tế bào, hàn gắn tổn thương. Nhiệt nóng còn làm tăng các phản ứng sinh học, tăng quá trình chuyển hóa của mô, làm tăng tái tạo mô, làm tăng tính thấm của mô, tăng trao đổi dịch giữa khoang máu và khoang kẽ tế bào, do đó làm tăng quá trình hấp thu dịch nề, làm giảm nề, giảm đau; Làm tăng khả năng xuyên mạch của bạch cầu, tăng khả năng thực bào của bạch cầu, làm phân tán nhanh các chất trung gian gây viêm, do đó làm giảm viêm cả viêm do nhiễm khuẩn và viêm không do nhiễm khuẩn...

Vì vậy, nhiệt nóng được dùng rộng rãi để điều trị các vùng viêm do nhiễm khuẩn giai đoạn viêm tấy chưa hóa mủ (như viêm cơ), điều trị các trường hợp viêm không do nhiễm khuẩn (như viêm khớp dạng thấp, viêm quanh khớp vai, viêm cột sống dính khớp), điều trị các vùng đau do thoái hóa (như đau cột sống cổ, đau thắt lưng, đau khớp do thoái hóa cột sống, thoái hóa khớp); làm giảm nề, tan khối máu tụ sau chấn thương; làm nhanh liền sẹo vết thương, làm sẹo mềm mại, chống dính và co kéo do sẹo...

Mặc dù nhiệt nóng được chỉ định rất rộng rãi và an toàn, nhưng cũng có những chống chỉ định. Đó là các vùng đang chảy máu hoặc đe dọa chảy máu, các ổ viêm đã hóa mủ, các vùng có khối u cả u lành và u ác tính, các vùng lao đang tiến triển như lao khớp, lao cột sống, các chấn thương mới trong một hai ngày đầu, những người đang sốt.

Cách dùng: Mỗi lần đắp nóng nên duy trì 20-30 phút. Một ngày có thể đắp nóng 1 đến 4 lần. Mỗi lần đắp nóng không quá 1/6 diện tích cơ thể để tránh gây rối loạn thân nhiệt. Khi đắp nóng cần chú ý tránh để nhiệt độ quá cao (>40o) vì có thể gây bỏng.

Nhiệt lạnh

Nhiệt lạnh gây ra các tác dụng ngược lại so với nhiệt nóng, như làm co mạch, giảm tuần hoàn, giảm dinh dưỡng, giảm chuyển hóa, giảm tiêu thụ oxy, giảm tính thấm của mô. Nếu bị lạnh quá lâu có thể gây ra thiếu dinh dưỡng và hoại tử mô do lạnh. Nhiệt lạnh được dùng để làm giảm sưng nề sau các chấn thương mới, làm giảm chảy máu ở những vùng đang chảy máu hoặc có nguy cơ chảy máu, như chườm lạnh vùng thượng vị trong chảy máu dạ dày, giảm tụ máu, giảm nề trong chấn thương mới (một hai ngày đầu), chườm lạnh để hạ nhiệt độ khi sốt cao, bảo quản mô ghép giúp mô ghép chịu đựng được tình trạng thiếu oxy kéo dài mà không bị hủy hoại. Người ta thường dùng túi nước lạnh, túi nước đá, hoặc ngâm chi trong nước lạnh. Cần chú ý thời gian chườm lạnh cần ngắn vài phút, không kéo dài để tránh gây tổn thương mô do thiếu dinh dưỡng.

BS. Phan Kim Toàn

Read More